LAWINY


Matras Jarek - ratownik GOPR


Skala zagrożenia lawinowego

Stopień zagrożenia Stan pokrywy śniegowej i jego charakterystyczne symptomy Proponowane postępowanie
I SOPIEŃ
Nieznaczne
  • stabilna pokrywa śnieżna
  • przez dłuższy czas brak świeżych opadów śniegu
  • kilka następujących po sobie okresów ocieplenia i ochłodzenia a następnie lekki mróz
  • zejście lawiny możliwe tylko przy bardzo dużym obciążeniu dodatkowym
Warunki turystyczne bezpieczne
II STOPIEŃ
Umiarkowane
  • 10 do 20 cm nowego śniegu jeśli nie ma wiatru, jeśli jest 5 do 10 cm
  • średnio dobrze związana pokrywa śnieżna
  • do wyzwolenia lawiny potrzebne duże obciążenie
  • lawiny pojawiają się rzadko i są zwykle małych rozmiarów
Zwiększyć uwagę podczas pokonywania stoków zawietrznych, przełęczy i depresji terenowych
III STPOIEŃ
Znaczne
  • 20 do 40 cm świeżego śniegu (bez wiatru) 15 do 30 cm (z wiatrem)
  • pokrywa śniegowa na stromych stokach raczej słabo związana
  • wyzwolenie lawiny możliwe przy umiarkowanym obciążeniu dodatkowym
  • pojedyncze lawiny o średnich rozmiarach
Poruszanie się w takich warunkach wymaga doświadczenia i zdolności oceny sytuacji Możliwości turystyczne ograniczone (konieczność omijania niektórych miejsc Zachować szczególną uwagę na stokach z nawianym śniegiem Omijać strome stoki zawietrzne, depresje
IV STOPIEŃ
Duże
  • 40 do 90 cm świeżego śniegu (bez wiatru) 30 do 50 cm (z wiatrem)
  • słabo związana pokrywa śniegowa na wszystkich stromych stokach
  • możliwość samoistnego uwolnienia lawiny lub pod niewielkim obciążeniem
  • pojedyncze lawiny o dużych rozmiarach
Ograniczyć przebywanie w terenie Poruszanie się tylko po bezpiecznych trasach Wstęp na eksponowane stoki tylko w ekstremalnych sytuacjach
V STOPIEŃ
Bardzo duże
  • powyżej 70 cm (bez wiatru) pow. 50 cm (z wiatrem)
  • bardzo słabo związana pokrywa śniegowa
  • samorzutnie powstają lawiny
  • lawiny o dużych i bardzo dużych rozmiarach
Zakaz wyjść w góry
W uzasadnionych przypadkach ewakuacja zagrożonych miejsc
Ogłoszony stopień nie zawsze musi odwzorowywać zagrożenia w danym konkretnym miejscu.
Pamiętajmy że ostrożności nigdy nie za wiele.


Trasa podejścia i zjazdu:
powinna być bezpieczna, zwracając szczególną uwagę na teren zagrożony spadaniem lawin. Wybór drogi rozpatrujemy pod względem miejsca (ekspozycja, miejsca niebezpieczne) uczestników (liczba, wiek, kondycja, umiejętności), właściwości śniegu. Szczególnie niebezpieczne ze względu na lawiny formy terenu to:
  • rozległe, nie rozczłonkowane strome zbocza (pola śnieżne)
  • żleby, szczególnie te rozszerzające się u góry
  • wąwozy
  • leje
  • zbocza w pobliżu grzbietów i wąskich siodeł - szczególnie pod nawisami
  • zbocza z nawianym przez wiatr śniegiem
  • zbocza północno - wschodnie, północne, i północno zachodnie ze względu na tworzenie się śniegu pławnego

    Bardziej bezpieczne formy terenu to:
  • granie
  • żebra skalne
  • wypłaszczenia terenowe
  • zbocza porośnięte drzewami, kosówką
  • wydmuchane przez wiatr zbocza ze śniegu

    Szczególnie niebezpieczne form śniegowe to:
  • duże ilości świeżego śniegu, niezwiązanego z podłożem, zwłaszcza który spadł w przeciągu ostatnich 3 dni
  • śnieg przewiany. tzw. gips, twardy na powierzchni a pod spodem sypki z dużą ilością powietrza a także pustymi przestrzeniami
  • śnieg zsiadły z wierzchu posiadający warstwę poślizgową na spodzie (kuleczki śnieżne)
  • nawisy śnieżne a zwłaszcza kliny pod nawisami
  • wiosenne skrystalizowane śniegi mocno podmokłe spodem



    • Zachowanie podczas poruszania się w terenie zagrożonym:

  • Urządzenia nadawczo - odbiorcze nosi się przyczepione pod kurtką i włączone od początku do końca. Przed rozpoczęcia wycieczki należy bezwzględnie przeprowadzić kontrolę odbioru i nadawania
  • Utrzymać w czasie wędrówki odstępy między uczestnikami od 2 do 3 metrów.
  • Szczególnie niebezpieczny teren pokonywać jednoosobowo, jak najszybciej. Pozostałe osoby czekają w miejscu bezpiecznym i obserwują towarzysza i teren.
  • W celu odpoczynku wybieramy bezpieczne miejsce nie zagrożone lawinami.
  • Paski u plecaków, nart, itp. odpięte i sprzęt gotowy do odrzucenia
  • Nie wkładać dłoni w pętle kijków.
  • W strefie zagrożonej przebywać jak najkrótszy czas.
  • Zamki u kurtek zapięte, rękawiczki założone
  • Bacznie obserwować teren i być gotowym na zejście lawiny


    Zachowanie w razie zabrania przez lawinę

    Zabranego:
  • Nie wpadać w panikę
  • Uwolnić się od nart, plecaka, kijków
  • Starać się pozostać na powierzchni lawiny
  • W miarę możliwości z pozycji kucznej przejść w pozycja boczną lub na plecy
  • Jeżeli nie możemy się sami uwolnić należy stworzyć sobie jak największą przestrzeń do oddychania
  • Oszczędzać tlen

    Towarzyszy:
  • Obserwować lawinę do momentu zatrzymania
  • Zapamiętać punkt porwania i zniknięcia
  • Zapamiętać inne punkty i je zaznaczyć
  • Przystąpić do poszukiwań i równocześnie powiadomić służby ratownicze
  • Pamiętamy równocześnie o własnym bezpieczeństwie (martwy ratownik jest złym ratownikiem)

    Najlepszym sposobem na uniknięcie lawin jest nie wychodzenie z domu



    • Sprzęt osobisty wykorzystywany w czasie poruszania się w terenie zagrożonym lawinami:

    Sznury lawinowe: jest to kawałek kolorowego sznurka lub taśmy o długości od kilku do kilkunastu metrów z zaznaczoną odległością od końca. Używamy je ciągnąc za sobą w terenie zagrożonym. W razie zasypania jest szansa, że jakaś część pozostanie ponad śniegiem i doprowadzi ratownika do poszkodowanego.


    Urządzenia elektroniczne aktywne (PIPS, ORTOVOX, BERDIN itp.): Urządzenia emitujące sygnał radiowy o częstotliwości 475 kHz. W czasie normalnej pracy tzn. w czasie poruszania się w terenie zagrożonym, działa jak nadajnik radiowy o małej mocy. W przypadku zasypania przez lawinę towarzysze (ratownicy) przełączają urządzenie na odbiór (włączenie słuchawki lub przestawienie przełącznika) i rozpoczynają poszukiwania. Urządzenie staje się odbiornikiem z anteną kierunkową. Możliwa jest regulacja czułości przez co możemy dokładnie zlokalizować poszukiwanego. Należy je umieszczać pod ubraniem (w czasie normalnej pracy). Wskazane jest potrenowanie na sucho w warunkach bezpiecznych poszukiwania zaginionego. Przed każdorazowym użyciem należy sprawdzić czy urządzenie działa poprawnie (np. wyczerpane baterie)

    >>>> zobacz


    System RECCO: normalny użytkownik posiada pasywne urządzenie w postaci elektronicznego elementu zaszytego w ubraniu lub w innym sprzęcie. Ekipy ratownicze posiadają radary zestrojone z urządzeniami pasywnymi (lampa radarowa wysyła sygnał który jest "odbijany" przez zaszyte w ubraniu urządzenie). Część firm (np. niektóre wyroby Alpinusa) produkujących profesjonalny sprzęt turystyczny montuje takie urządzenia. Prawdopodobnie w Polsce żadne ze służb ratowniczych nie posiadają radaru do systemu RECCO.


    Balony lawinowe: są to zbiorniki za sprężonym gazem oraz dołączoną powłoką noszone na zewnątrz ubioru przymocowane za pomocą specjalnych pasków. W chwili zejścia lawiny użytkownik pociąga za uchwyt co powoduje napełnienie powłoki gazem. Powstający balon ma za zadanie utrzymywać użytkownika na powierzchni. Są one drogie i wymagają noszenia ze sobą dodatkowego pakunku.


    Sondy lawinowe: są to kilku metrowej długości pręty metalowe (najczęściej skręcane z z kawałków) o średnicy kilku milimetrów. Służą do penetrowania lawiniska "w głąb"


    Łopatki lawinowe: lekkie składane łopatki służące do przekopywania lawiniska. Przydatne także do zakładania biwaku, odkopywania otworu itp.