Powrót do artykułu głównego.

Definicje

GĘSTOŚĆ ŚNIEGU
Stosunek objętości wody pochodzącej ze stopienia próbki śniegu, do początkowej objętości tej próbki - liczbowo równa ciężarowi właściwemu śniegu.


GOŁOLEDŹ
Osad w postaci gładkiej, równej, jednorodnej, przezroczystej warstwy lodu, pokrywającej podłoże (przedmioty, Ziemię) przeważnie od strony nawietrznej. Powstaje wskutek zamarzania przechłodzonych kropelek mżawki lub kropel deszczu na powierzchniach o temperaturze zwykle nieco wyższej od 0° lub gdy deszcz (lub mgła) opada na podłoże o temperaturze niższej niż 0 st C. Spadające kropelki rozpływają się i zamarzają. Do gołoledzi najczęściej dochodzi wtedy, gdy po mroźnej i suchej pogodzie przychodzi ocieplenie, przynoszące również opady. Jest to zjawisko bardzo groźne, zwłaszcza dla użytkowników dróg. Gołoledź spotyka się czasami w chmurach zawierających duże przechłodzone kropelki, które zamarzają po zderzeniu się z częściami samolotu, wystawionymi pod wiatr; w innych przypadkach może ona pokryć wszystkie części samolotu, które są wystawione na działanie przechłodzonego opadu.


GRAD
Opad atmosferyczny złożony z bryłek lodu, najczęściej o średnicy 0,5 do 5 cm. Tworzy się w silnie rozbudowanych chmurach kłębiastych deszczowych Cumulonimbus, przy silnych wstępujących prądach powietrza i dużej wodności chmury, pada głównie w ciepłej porze roku, najczęściej w umiarkowanych szerokościach geograficznych.


GÓRNA GRANICA LASU !
Linia wegetacyjna, przy której w górach - ze względu na ostry klimat panujący w wyższych partiach - kończy się las. W Tatrach naturalna górna granica lasu przebiega przeciętnie na wysokości 1500-1550 m n.p.m., miejscami może jednak z różnych przyczyn obniżać się lub podnosić.
W odniesieniu do lawin - górna granica lasu - przybiera nieco inną definicję jest bardziej płynna. Miejsce gdzie gęsty las osłoni ludzi przed lawiną ..


KRUPY SNIEŻNE
Opad atmosferyczny złożony z białych , nieprzeźroczystych ziaren lodu o kształcie kulistym lub niekiedy stożkowatym i średnicy od 1 do 15 mm są kruche i łatwo ulegają zgnieceniu, gdy padają na twarde podłoże odbijają się i często rozpryskują. Krupy śnieżne występują wraz z opadami płatków śniegu lub kropel deszczu jako opady przelotne wypadają zwykle z chmur Cumulonimbus, w temperaturze około 0° C.


LAWINA ŚNIEŻNA [łac.]:
masa śniegu lub lodu, obrywająca się ze stoku górskiego i zsuwająca w dół z dużą prędkością . Wyróżniamy:
Lawiny pyłowe
- powstające bezpośrednio po obfitych świeżych opadach śniegu, poruszające się z największą prędkościami (do 200 km/h) i tworzące wysoki welon pyłu śnieżnego, grożący uduszeniem. Wyzwolenie takiej lawiny może być spowodowane bardzo łatwo (fala akustyczna ?)
Lawiny deskowe
- powstające z obsunięcia się całej warstwy śniegu nie związanego z niżej położonymi warstwami śniegu. Przyczyną powstania takiej lawiny może być podcięcie śniegu przez człowieka, wzrost temperatury powietrza.
Lawiny gruntowe
- powstają na wiosnę w okresie odwilży, zsuwają się cała pokrywa śnieżna złożona z ciężkiego wilgotnego śniegu niekiedy głęboko erodują podłoże, porywając kamienie okruchy skalne niszcząc roślinność.


LAWINISKO
Miejsce zwałów śniegu po przejściu lawiny.


NALOT CIEKŁY
- nalot pojawiający się na powierzchniach pochyłych i pionowych w postaci łączących się i spływających kropel wody. Powstaje na skutek napływu ciepłego i wilgotnego powietrza na wychłodzone ściany budynków lub skał. Pojawia się od strony nawietrznej.


OSAD ATMOSFERYCZNY
Produkty kondensacji pary wodnej, osadzania kropelek mgły, a także opadu deszczu, pojawiające się na wychłodzonych powierzchniach podłoża (ziemi, roślin, przedmiotów). Za osad atmosferyczny uważa się takie formy, które wytwarzają się dopiero na powierzchni ciał stałych, podczas gdy formy pojawiające się na powierzchniach w wyniku opadu grawitacyjnego nazywane są opadem atmosferycznym. Osad atmosferyczny może pojawić się w wyniku wytrącenia się wody z pary wodnej, lub w wyniku przetworzenia opadu atmosferycznego.


PŁASZCZYZNA POŚLIZGU, płaszczyzna ślizgowa
W krystalografii płaszczyzna wzdłuż której następuje dyslokacja grupy atomów przy odkształceniu plastycznym.
W pojęciach lawinowych - płaszczyzna śniegu słabiej związana z innymi warstwami, która stanowi słabe miejsce i po zaistnieniu odpowiednich warunków (wyzwoleniu lawiny) będą się po niej zsuwać w początkowej fazie lawiny deski śnieżne.


POKRYWA ŚNIEŻNA
Bardziej lub mniej zwarta warstwa śniegu pokrywająca dany obszar (powierzchnię ziemi, rośliny i budynki), będąca skutkiem opadów o stałej postaci (głównie śniegu), utrzymująca się temperaturach poniżej 0 stopni C. Występuje w chłodnej porze roku w średnich i wysokich szerokościach geograficznych oraz podczas całego roku w wysokich górach powyżej granicy wiecznego śniegu i na obszarach polarnych.


RESUBLIMACJA
Bezpośrednie przechodzenie substancji z fazy gazowej ( pary) w fazę stałą (przejście fazowe). Resublimacja jest procesem odwrotnym do sublimacji. W wyniku resublimacji wody (pary wodnej) powstaje śnieg i szron.


SUBLIMACJA
Rodzaj parowania i może zachodzić w całym zakresie temperatur i ciśnień, w których dana substancja może współistnieć w stanie stałym i gazowym. Proces bezpośredniego przejścia substancji ze stanu stałego w stan gazowy z pominięciem fazy ciekłej (bez stopienia). Na szybkość sublimacji wpływa temperatura oraz różnica ciśnienia pary nasyconej i pary w otoczeniu fazy stałej. Szybkość sublimacji jest zazwyczaj niewielka ze względu na niską temperaturę i małą prężność pary nasyconej dla wielu substancji, dodatkowo szybkość sublimacji ograniczają zanieczyszczenia powierzchni fazy stałej. Sublimacja wody (lodu) występuje w przyrodzie gdy zimne (o temperaturze niższej od 0?C) i suche powietrze przepływając nad wodą w stanie stałym (lodem, śniegiem, szronem) powoduje przechodzenie wody w stan gazowy.


SZADŹ (sadź)
Osad atmosferyczny w postaci rozbudowanej formy szronu o barwie srebrzysto-białej, występujący w postaci szczotek lodowych igiełek, z zawartością powietrza , ozdobionych niekiedy rozgałęzionymi kryształkami. Powstaje, gdy przechłodzone, wilgotne powietrze zawierające w sobie drobne kropelki wody (mgła lub chmura) napływa na obszar o często jeszcze niższej temperaturze (gałęzie drzew, przewody, siatki ogrodzeniowe, grunt). Wtedy na wyeksponowanych powierzchniach zaczynają narastać lodowe igiełki (patrz szron) w kierunku, z którego napływa zimne i wilgotne powietrze. Na gruncie i w pobliżu gruntu szadź osadza się na przedmiotach po stronie podwietrznej, na ich krawędziach i miejscach ostro zakończonych. W atmosferze swobodnej szadź może występować na częściach samolotu wystawionych pod wiatr. Przy dużej zawartości kropelek wody w powietrzu oraz gdy woda w kropelkach ma temperaturę niższą od zera stopni Celsjusza (patrz ciecz przechłodzona). Ilość osadu może być tak duża, że powoduje łamanie się gałęzi drzew. W ten sposób powstają, zwłaszcza w górach, tak zwane "drzewa sztandarowe". Są to drzewa, które po jednej stronie zostały pozbawione gałęzi.


SZREŃ (FIRN)
Rodzaj pokrywy śnieżnej (śniegu), przekrystalizowanej pod wpływem częściowego rozmrożenia i ponownego zamrożenia, śnieg przekrystalizowany, gruboziarnisty, b. nośny.


SZRON
Osad lodu o wyglądzie krystalicznym, przybierający najczęściej kształt łusek, piór lub wachlarzy itp. Tworzą go drobne lodowe kryształki w postaci igieł. Mechanizm powstawania szronu jest podobny do powstawania rosy, różni się tylko warunkami termicznymi - występuje przy ujemnej temperaturze powietrza. Warunkiem powstania szronu jest obniżenie temperatury podłoża poniżej temperatury punktu potrójnego dla wody oraz ciśnienia parcjalnego pary wodnej w powietrzu poniżej ciśnienia punktu potrójnego wody. Zachodzi wówczas bezpośrednia zamiana pary w ciało stałe czyli resublimacja. Upraszczając: Szron powstaje podobnie jak rosa, ale w temperaturze poniżej 0° C.


ŚNIEG
Opad atmosferyczny złożony z kryształków lodu o bardzo różnorodnych kształtach związanych z warunkami powstawania (głównie termiczno - wilgotnościowymi) (najczęściej sześcioramienne gwiazdki na których w niskich temperaturach dochodzi do intensywnej sublimacji i powstania rozgałęzionych blaszek, gwiazdek o niezwykle urozmaiconych ornamentach ). W temperaturze powietrza wyższej niż -5 stopni C kryształki łączą się ze sobą w większe płatki śniegu. Śnieg powstaje zwykle w chmurach Altostratus, Nimbostratus i Cumulonimbus.


ŚNIEG ZIARNISTY
Opad bardzo małych (do 1mm) białych, nieprzeźroczystych ziaren lodu. Te formy lodu są względnie płaskie lub wydłużone, gdy uderzają o twarde podłoże nie odbijają się i nie rozpryskują. Śnieg ziarnisty pada zwykle w bardzo małych ilościach, przeważnie z chmur Stratus lub z mgły. Jest to forma przejściowa między płatkami śniegu a krupami śnieżnymi.


Śnieżyca - Obfite opady śniegu


TOR LAWINY
- droga lawiny - przestrzeń (zbocze, żleb) po którym porusza się lawina.


ZAMIEĆ ŚNIEŻNA, zadymka
Zjawisko atmosferyczne polegające na podnoszeniu z powierzchni Ziemi i przenoszeniu przez silny wiatr cząsteczek śniegu.
Zamieć śnieżna niska
Zbiór cząsteczek śniegu, podnoszonych przez wiatr na małą wysokość nad powierzchnię ziemi. Widzialność na poziomie oczu obserwatora nie jest ograniczona.
Zamieć śnieżna wysoka
Zbiór cząsteczek śniegu podnoszonych przez wiatr na dużą lub dość dużą wysokość nad powierzchnię ziemi. Na poziomie oczu obserwatora widzialność pozioma jest ograniczona.


ZAMRÓZ
- nalot stały pojawiający się w tych samych miejscach co nalot ciekły, jeżeli skały lub ściany budynków mają temperaturę poniżej 0 °C.
Osad składający się z kryształków lodu, mniej lub bardziej oddzielonych od siebie, z uwięzionym w lodzie powietrzem, niekiedy w kształcie krystalicznych gałązek.

ZAWIEJA ŚNIEŻNA
Intensywny opad śniegu z towarzyszącym mu porywistym wiatrem. Podczas Zawiei śnieżnej wiatr przenosi zarówno śnieg padający jak też podnoszony z powierzchni pokrywy śnieżnej.


ZIARNA LODOWE
Opad atmosferyczny złożony z przezroczystych lub prześwitujących ziaren lodu o kształcie kulistym i średnicy około 5mm. Wśród ziaren lodowych rozróżnia się głównie: deszcz lodowy - powstały przez zamarznięcie w powietrzu kropli deszczu lub prawie całkowicie roztopione i ponownie zamarznięte płatki śniegu.


Źródła:
http://pl.wikipedia.org/wiki/
http://www.geografia.com.pl/meteo/hydrometeo.html
http://www.slownik-online.pl/index.php
http://eduseek.interklasa.pl/artykuly/slownik/
http://encyklopedia.pwn.pl/
http://www.cig.ensmp.fr/~hubert/glu/HINDPOT.HTM
Popularna encyklopedia powszechna, Oficyna wydawnicza, Kraków 1995
Encyklopedia Powszechna, PWN, Warszawa 1976


Dokonano kompilacji wyjaśnień by pełniej i wierniej oddawały opisywane zjawisko.