Jesienią 1999 r. w Janowie koło Częstochowy odbyły się kolejne Speleokonfrontacje, będące miejscem prezentacji osiągnięć minionego roku w działalnosci jaskiniowej polskich grotołazów.
   W trakcie spotkania zwrócił się do mnie Wiktor Bolek z propozycją zorganizowania wyjazdu do Rumunii, celem przeprowadzenia rekonesansu nurkowego w głębokich syfonach jaskiniowych, znajdujących się w pobliżu południowej granicy krasowego obszaru gór Bihor. Rejon ten udało mi się dość dobrze poznać na kilku wcześniejszych wyjazdach, w trakcie których nawiązałem kontakt z miejscowym klubem speleo A.S. SFINX.
   W założeniu wstępnym ekipa miała składać się z dwóch czteroosobowych zespołów, realizujących niezależnie swoje programy. Zespół pierwszy - nurkowy, celem którego miały być syfony - wywierzyska Cotetul Dobrestilor (gł. 75,6 m), Tauz (gł. 72 m) oraz ewentualnie syfon końcowy w jaskini Coiba Mare (gł. ok. 35 m). Celem głównym zespołu drugiego było poznanie jaskini Zgurasti (dł. 5210 m), ewentualne podjęcie w niej eksploracji a także wykonanie dokumentacji fotograficznej. Wszystkie wyżej wymienione obiekty znajdują się w biorącej początek w wiosce Garda de Sus dolinie Garda Seaca (syfony), i bocznej do niej dolinie Ordancusa (Zgurasti).
   Po wstępnym rekonesansie w górę doliny Garda Seaca okazało się, że do dalej położonych obiektów Tauz i Coiba Mare dotarcie z ciężkim sprzętem nurkowym nie jest możliwe. Powodem tego była prawie dwumetrowa warstwa śniegu pokrywająca drogę wiodącą w głąb doliny. Pozostały więc tylko dwa obiekty: wywierzysko Cotetul Dobrestilor i jaskinia Zgurasti. W wywierzysku zostało przeprowadzonych szereg nurkowań o charakterze treningowo rekonesansowym. Z uwagi na charakter nurkowań jak i stopień trudności syfonu, niestety nie udało się posunąć tu eksploracji na przód. Ponieważ w "mokrych" sprawach jestem laikiem, więc wszystkich bliżej zainteresowanych tematem odsyłam do głównego "dyrektora" nurkowań Wiktora.
   Drugi zespół wyjechał w okrojonym nieco składzie, co w pewnym stopniu rzutowało później na dalszą jego działalność. Jaskinia Zgurasti jest częścią systemu krasowego plato Hanasesti - j. Zgurasti - j. Poarta Lui Ionel. Sporych rozmiarów otwór główny jaskini znajduje się ok. 150 m nad dnem doliny Ordancusa, a ciąg główny przebiega na poziomie ok. -50 do +20 m względem otworu. Droga w głąb jaskini wiedzie naprzemianlegle raz dolnym piętrem, okresowo zalewanym przez wodę, raz wyższym całkowicie już suchym. Dolne piętra charakteryzuje znaczna ilość błota pokrywającego wszystko bez wyjątku, wyższe pietra przyozdobione są bogatą szatą naciekową. Prócz błota i nacieków najistotniejszym elementem stanowiącym o atrakcyjności i dostępności "pieczary" jest woda. W zależności od pory roku i warunków meteorologicznych, jej poziom może się wahać w granicach do ok. 10 m, często odcinając drogę już we wstępnych partiach. Przy bardzo niskim stanie wody, w jaskini napotykamy dwa duże jej zbiorniki - Lacul Mare (Jezioro Duże), oceniane jako największy naturalny znany w Rumunii podziemny zbiornik o pojemności ok. 20000 m3 wody, i Lacul Lung (Jezioro Długie) dł. ok. 120 m. Przy normalnym stanie wody dochodzi jeszcze kilka przepraw przez mniejsze jeziorka. Mimo, że jaskinie z całą pewnością należy zaliczyć do poziomych, to aby osiągnąć aktualny punkt końcowy należy rozwiesić ok. 400 m lin poręczowych, które w większości już po pierwszym użyciu nabierają "właściwego" brązowego koloru. W trakcie dwu wejść udało sie jedynie, poza oczywiście oporęczowaniu i reporęczowaniu jaskini, rozpoznać wstępnie miejsca interesujące pod kątem eksploracji oraz wykonać serię zdjęć dokumentujących jaskinię.
   W wyjeździe (05.02.-13.02.2000 r.) wzięli udział: zespół I - Wiktor Bolek, Norbert Ziober, Michał Stajszczyk, Rafał Górecki - wszyscy z SG Wrocław; zespół II - Stanisław Kotarba, Jerzy Kierod, Wojciech Sieprawski - wszyscy z KKTJ-tu, oraz opiekun terenu Christian Ciubotarescu, A.S. "SFINX".

Kotarba Stanisław.